Nông sản là thành quả đạt được sau mỗi vụ mùa làm lụng vất vả người người nông dân. Để những thành phẩm ấy thu lại được giá trị thì cần phải bảo quản một cách kỹ càng sau khi thu hoạch. Vậy bảo quản nông sản là gì? Phương pháp nào được ứng dụng tốt? Cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé.
Bảo quản nông sản là gì?
Bảo quản nông sản là phương pháp giúp duy trì chất lượng và hàm lượng dinh dưỡng bên trong. Vì sau khi thu hoạch, việc tác động của môi trường tự nhiên sẽ gây ra những ảnh hưởng xấu đến chất lượng nông sản. Chúng có thể bị hỏng khi gặp nhiệt độ, độ ẩm và không khí không phù hợp. Với mỗi loại nông sản sẽ có những đặc điểm sinh học riêng nên có hình thức bảo quản khác nhau. Đồng thời, tùy theo điều kiện khí hậu của từng địa phương mà các công ty có thể lựa chọn phương pháp bảo quản và điều chỉnh cho phù hợp.
Tại sao phải bảo quản nông sản?
Phải bảo quản nông sản vì nhiều lý do sau:
- Giữ được chất lượng của nông sản, bao gồm hương vị, màu sắc, hình dạng, kích thước, độ tươi và dinh dưỡng. Nếu không bảo quản nông sản, chúng sẽ bị hư hỏng, mất mùi, thay đổi màu sắc, co lại, mềm và mất chất dinh dưỡng do các quá trình sinh học và hóa học xảy ra.
- Tăng giá trị của nông sản, bằng cách tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng như nước ép trái cây, sữa chua, bánh mì, mứt,… Bằng cách bảo quản nông sản, người nông dân có thể tận dụng được nguồn nguyên liệu phong phú và đa dạng để sản xuất các sản phẩm có giá cao hơn và thu hút được nhiều khách hàng.
- Giảm lãng phí của nông sản, bằng cách kéo dài thời gian sử dụng của chúng. Nếu không bảo quản nông sản, chúng sẽ bị thối rữa và mất đi trong vòng vài ngày hoặc tuần. Điều này gây ra sự lãng phí lớn về nguồn lương thực và thu nhập cho người nông dân.
- Bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng, bằng cách ngăn chặn sự lây lan của các vi sinh vật gây bệnh như vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng,… Nếu không bảo quản nông sản, chúng sẽ trở thành môi trường thuận lợi cho các vi sinh vật phát triển và gây ra các bệnh như tiêu chảy, ngộ độc thực phẩm, viêm ruột,…
Bảo quản nông sản bằng những cách nào?
Thông gió tự nhiên
Để thông gió tự nhiên, cần phải đáp ứng 3 điều kiện:
- Khí hậu: Khi trời không mưa, không có sương mù thì độ ẩm cao có hại cho bảo quản.
- Nhiệt độ: Nhiệt độ khu vực xuất hàng, kho đệm không được cao hơn 25 độ C và dưới 10 độ C vì khi mở cửa thông gió, không khí nóng sẽ tràn vào làm tăng nhiệt độ trong kho. Ngược lại, nếu chúng dưới 10 độ C sẽ đưa hơi lạnh vào kho và làm ngưng tụ hơi nước trong kho.
- Điểm sương: Điểm sương trong kho phải thấp hơn nhiệt độ bên ngoài. Do nhiệt độ không khí bên ngoài thấp hơn nhiệt độ đọng sương trong kho nên hơi nước sẽ ngưng tụ lại gây hậu quả cho việc bảo quản.
Qua kinh nghiệm giám sát của nhiều kho hàng, cho phép thông gió vào khoảng 8-9 giờ sáng và 5-6 giờ chiều. Bạn phải biết mở cửa kho khi có cơ hội thông gió. Đầu tiên bạn nên mở cửa theo hướng gió thổi, sau đó mở các cửa hai bên kho, cuối cùng là mở cửa để không khí thoát ra ngoài.
Thông gió tích cực
Đây là phương pháp bảo quản hạt thông qua không khí, nhờ sự thông gió để kích thích hạt chín. Thông gió tích cực làm giảm nhiệt độ, giảm độ ẩm và thay đổi lượng không khí trong khoảng trống giữa các hạt trong khi vẫn duy trì đặc tính của chúng. Khi sử dụng phương pháp thông gió cần sử dụng quạt công suất lớn hoặc máy thổi khí. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng quạt khi độ ẩm ổn định và lượng không khí bên ngoài thấp. Thông gió tích cực được coi là phương pháp hoàn thiện nhất để bảo quản nông sản sau thu hoạch, có chi phí bảo quản thấp và được nhiều doanh nghiệp sử dụng trong quá trình bảo quản.
Phương pháp bảo quản nông sản kín
Phương pháp bảo quản kín giúp sản phẩm tránh cho tiếp xúc với không khí. Điều này cho phép nông sản được giữ ở trạng thái an toàn. Vì không khí chứa tới 20% oxy nên khi nông sản tiếp xúc với lượng lớn sẽ xảy ra phản ứng oxy hóa khiến nông sản bị hư hỏng. Người ta thường bỏ gói hút ẩm khi đóng gói nông sản để hạn chế hiệu quả khả năng phát triển các loại vi khuẩn gây hại. Có 2 cách bỏ không khí và hơi ẩm cần lưu ý như sau:
- Phương pháp đầu tiên là sử dụng gói hút oxy (thành phần chính là hạt silicagel) khi đóng gói nông sản.
- Một phương pháp thường thấy nữa là sử dụng cách hút chân không để loại bỏ đi oxy và khí ẩm. Đây là biện pháp bảo quản kín giúp ức chế sự sinh trưởng và phát triển của các vi khuẩn có hại.
Phương pháp bảo quản nông sản trạng thái lạnh
Phương pháp bảo quản nông sản trạng thái lạnh có lẽ không còn nhiều xa lạ với người dân, cách dùng nhiệt độ ức chế quá trình chín của nông sản giúp chúng được bảo quản trong thời gian lâu hơn. Bên cạnh đó, phương pháp này còn giúp hạn chế hư hại trong quá trình vận chuyển.
Bảo quản bằng phương pháp lạnh
Phương pháp này duy trì nhiệt độ sản phẩm cao hơn nhiệt độ đóng băng của chất lỏng tế bào một chút, thường là từ 0°C đến 10°C. Bảo quản bằng phương pháp lạnh, chất lượng của thực phẩm vẫn giữ nguyên hàm lượng dinh dưỡng vì dịch tế bào không bị đông cứng. Khi sử dụng phương pháp này để bảo quản nông sản phải chú ý giảm độ ẩm không khí.
Bảo quản bằng phương pháp đông lạnh
Phương pháp bảo quản đông lạnh luôn giữ nhiệt độ của sản phẩm giao động từ – 10 độ C đến -30 độ C hoặc cũng có thể thấp hơn. Mặc khác, ở điều kiện nhiệt độ này sẽ làm các vi sinh vật bị tê liệt, ức chế khả năng sinh phát triển của chúng.
- Môi trường làm lạnh khí: Dùng khí CO2 hoặc không khí để làm lạnh.
- Môi trường làm lạnh rắn: Sử dụng hợp chất nước đá + muối + tuyết CO2 ở dạng khô.
- Môi trường làm lạnh lỏng: CaCl2, NaCl, Etylen glycol và Propylene glycoil tùy theo từng loại sản phẩm mà sử dụng chất làm lạnh khác nhau.
Rau củ quả sau khi thu hoạch sẽ được rửa sạch rồi đông lạnh, thường ở nhiệt độ 25-28 độ C. Sau khi đông lạnh, chúng được bảo quản ở nhiệt độ 15-18 độ C. Phương pháp này được sử dụng để bảo quản nhiều loại sản phẩm phục vụ đóng hộp, công nghiệp chế biến và được ứng dụng rộng rãi. Tuy nhiên, nhược điểm của bảo quản lạnh là nó làm thay đổi một số đặc tính của sản phẩm. Sau khi rã đông, đá thường bị loãng, mất nhiều chất dinh dưỡng và dễ bị vi sinh vật xâm nhập.
Phương pháp bảo quản nông sản bằng hóa học
Phương pháp bảo quản nông sản bằng hóa học là dùng thuốc để bảo vệ chúng ở một mức độ nhất định, vừa không gây hại cho con người lại vừa mang rất nhiều tác dụng. Phương pháp này có tác dụng rất lớn trong bảo quản nông sản. Giúp sản phẩm nông nghiệp ngăn chặn sự phá hoại của mọt, nấm mốc hoặc gặm nhấm.
Các loại hóa chất được sử dụng phổ biến để bảo quản nông sản như: Cloropicrin, dicloroetan, bekaphot,… Đối với rau củ quả, công nghiệp thực phẩm thường sử dụng sunfat khan, axit sorbic, axit oxalic, axit benzoic, v.v.
Một số hóa chất chống nảy mầm sớm như M-1 (a-naphthyl acetic methyl esters); M-2 (anaphthyl estedimethyl acetic acid), MH (Maleic Acid Hydrazit) được sử dụng rộng rãi trong bảo quản khoai tây, cà rốt, hành tây và các loại củ. Thuốc diệt nấm như T.M.T.D, thuốc kháng khuẩn gây thối trong quá trình bảo quản rau tươi và rau xanh.
Một vài kỹ thuật bảo quản nông sản
Những nguyên tắc cơ bản để dễ dàng để giữ nông sản (trái cây và rau quả) tươi lâu.
- Duy trì nhiệt độ: Trái cây và rau quả như dâu tây, rau lá xanh và thậm chí cả nấm được bảo quản tốt nhất bằng cách gói trong giấy báo và bảo quản trong tủ lạnh sạch ở nhiệt độ 5 °C trở xuống.
- Không ẩm ướt: Bảo quản rau ướt sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Nên hong khô rau trước khi bảo quản.
- Bảo quản một cách khéo léo: Để bảo quản ớt chuông xanh, hãy cắt bỏ cuống và cất trong hộp hoặc túi biến đổi khí quyển có đục lỗ. Bảo quản trong môi trường lạnh từ 5°C trở xuống.
- Sắp xếp trái cây: Bạn không bao giờ để trái cây và rau khác nhau cùng nhau. Ethylene (hoạt chất làm chín trái) có thể tích tụ và làm cho trái cây của bạn bị chín, dẫn đến lão hóa sớm.
BMP Group – Đơn vị hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất bao bì
BMP Group là một trong số ít các doanh nghiệp sản xuất bao bì luôn nắm bắt nhanh những biến động, xu hướng của ngành bao bì. Ngoài việc cập nhật và triển khai nhanh nhất các xu hướng, BMP Group cũng là đơn vị đầu tư công nghệ sản xuất bao bì hiện đại nhất tại Việt Nam, đảm bảo 100% máy móc đều được nhập khẩu từ các nước tiên tiến như Đức, Singapore, Nhật Bản,…
Với 2 nhà máy với công suất hơn 3600 tấn/tháng, cùng hệ thống máy móc hiện đại và đội ngũ chuyên viên nhiều năm kinh nghiệm, BMP Group hoàn toàn tự tin sẽ phục vụ tốt mọi yêu cầu của khách hàng, cũng như cung cấp tới khách hàng những sản phẩm đạt chuẩn quốc tế và chất lượng tốt nhất.
Hơn 15 năm hình thành và phát triển chúng tôi luôn nhận được sự tin yêu của quý khách hàng. Cùng với đó là sự nỗ lực không ngừng nghĩ của từng nhân viên, BMP Group đã vinh dự nhận được nhiều thành tựu đáng tự hào như:
- Năm 2011: Nhận chứng nhận ISO 9001 – 2008.
- Năm 2014: Nhận chứng nhận HACCP và GMP, chứng nhận an toàn thực phẩm.
- Năm 2017: Nhận chứng nhận ISO 9001 – 2015
- Năm 2020: Nhận chứng nhận BRC issue 6.
- Năm 2021: Đạt chứng chỉ ISO 15378
Liên hệ ngay với BMP Group để được hỗ trợ tư vấn tốt nhất về bao bì đạt chuẩn và báo giá chính xác nhất thông qua.
- Địa chỉ email: cdd.bmp@bmppack.com
- Hotline: (028)66.756.588
